ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΩΡΗΡΧΟΠΟΥΛΟΣ: Ο τρίτος μιας ζωγραφικής συντροφιάς

ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ:
ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΩΡΗΡΧΟΠΟΥΛΟΣ: Ο τρίτος μιας ζωγραφικής συντροφιάς
ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ: Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας 5-25 Μαΐου 2018

Το Σάββατο 5 Μαΐου 2018 στο Αρχαιολογικό Μουσείο εγκαινιάστηκε η τέταρτη ατομική έκθεση ζωγραφικής του ζωγράφου Βασίλη Σωτηρχόπουλου.
Πρόκειται για μια τιμητική αναδρομική έκθεση με 99 πίνακες που θα διαρκέσει μέχρι 25 Μαΐου.

Ο Βασίλης Σωτηρχόπουλος γνωστός εκπαιδευτικός στην Πάτρα ασχολείται χρόνια και συστηματικά με τη ζωγραφική.
Γεννήθηκε στην Αντίς-Αμπέμπα της Αιθιοπίας, όπου οι γονείς του δάσκαλοι στο κοινοτικό σχολείο της παροικίας, ίδρυσαν εκεί ιδιωτικό εκπαιδευτήριο. Μετά το 1936 εγκαθίστανται στην Πάτρα και ο Βασίλης γίνεται πια Πατρινός.
Τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής τα πήρε από τους Πρέσσα και Ψαρρό, καθηγητές καλλιτεχνικών στο γυμνάσιο – λύκειο. Τα χρόνια 1952 – 1957 βρίσκεται στην Αθήνα και σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο. Στην διάρκεια των σπουδών του φοίτησε σε εργαστήρια διακεκριμένων δασκάλων ζωγραφικής, όπως του Π. Σαραφιανού (σπούδασε κυρίως σχέδιο) και στο εργαστήριο του Θ. Δρόσου (σπούδασε σχέδιο και χρώμα).
Από το 1960 ως εκπαιδευτικός-φιλόλογος συμμετέχει στα Εκπαιδευτήρια Σωτηρχοπούλου και από το 1968 αναλαμβάνει τη διεύθυνσή τους.

Παράλληλα με τις καθημερινές του υποχρεώσεις συνεχίζει να ζωγραφίζει. Με τους σχεδόν ομηλίκους του ζωγράφους Σπύρο Σώκαρη και Γιώργο Οικονόμου, κάνουν στενή παρέα και όπως λέει ο ίδιος, «οι τρεις τους δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια συντροφιά με τη ζωγραφική».

Οι 99 πίνακες που παρουσιάζονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο (λάδια, ακουαρέλες και λίγα σχέδια) απεικονίζουν τα αγαπημένα του θέματα: τοπία της Πάτρας και της Αχαΐας, όμορφα και εγκαταλελειμμένα νεοκλασικά κτίρια και πρόσωπα, παλιά και νεώτερα, επώνυμα και ανώνυμα.

Ο Σωτηρχόπουλος, εκκινώντας από τον εξπρεσιονισμό, μέσα από την προσωπική του έρευνα και αφαίρεση οδηγείται στη απόκτηση ενός προσωπικού τρόπου έκφρασης. Ο τρόπος του αποτελεί έναν λιτό γεωμετρικό εξπρεσιονισμό με καθαρή φόρμα και καθαρές γραμμές, που αποτυπώνεται με μια λιτή χρωματική παλέτα συνήθως γήινων χρωμάτων.

Η ζωγραφική του, υπερβαίνοντας κάθε έννοια φωτογραφικής ακρίβειας και συμβατικής αναπαράστασης, εκφράζει την εσωτερικότητα του κάθε φορά αντικειμένου του και αναδεικνύει τις αισθητικές και πλαστικές αρετές του. Έτσι όπως πρέπει να κάνει η Ζωγραφική, ανακαλύπτει και μας αποκαλύπτει την εσωτερική ομορφιά και αγωνία του κάθε θέματος.

Ο Σωτηρχόπουλος όλα αυτά τα χρόνια πορεύτηκε στην πόλη μας με σεμνότητα. Η ζωή του προσδιορίστηκε από την εργασία του και την τέχνη του. Αναζήτησε την ομορφιά στη φύση, στους απλούς ανθρώπους, στα παλιά νεοκλασικά κτίρια. Τελικά απέκτησε μια βιωματική σχέση με την Πάτρα: τα τοπία, τα κτίρια και τα πρόσωπα.

Όλα αυτά αποτέλεσαν και το νόημα της ζωής του. Τον συγκίνησαν και συνεχίζουν να τον συγκινούν. Και είναι αυτά που αποτυπώνει με σεμνότητα και συγκίνηση στους πίνακές του.
Μέσα από μια εσωτερική διαδικασία, και κάτω από το φως της συνείδησης του (αλλά και εκφράζοντας τη συνείδηση της εποχής του), η λιτή ζωγραφική του ασκεί την υπεύθυνη κοινωνική της λειτουργία. Όπως πρέπει να κάνει κάθε πραγματικός διανοούμενος και καλλιτέχνης.
Και η άσκηση αυτή προϋποθέτει εσωτερική προεργασία και μια βιωμένη σχέση με τον κόσμο και τις πληγές του.
Ειδικά στην αποτύπωση των διασωζόμενων νεοκλασικών, μεμονωμένων πια κτιρίων εδώ κι εκεί, χαμένων στον αχανή ιστό της πόλης, μας θυμίζει κριτικά τη νεοκλασική πόλη που δεν κατάφερε να επιβιώσει. Όπως π.χ. το Ναύπλιο που το 1962, κόντρα στα συμφέροντα και τη σαγήνη των πολυκατοικιών, κηρύχτηκε διατηρητέο. Και διασώθηκε. Εμείς εδώ στην Πάτρα φερθήκαμε με βαρβαρότητα στην πόλη μας. Δεν καταφέραμε να αντισταθούμε και την καταστρέψαμε. Πολύ καθυστερημένα κηρύξαμε διατηρητέα κάποια μεμονωμένα κτίρια, που κι αυτά τελευταία τα υποβλέπουμε. Άλλοτε γιατί μας θυμίζουν τα λάθη μας και άλλοτε γιατί μας χαλούν τη συμμετρία και την αισθητική των πολυκατοικιών.

Για κάποιον που παρακολουθεί τη ζωγραφική στην πόλη μας, η πρόσφατη αναδρομική έκθεση προκαλεί δημιουργικούς συνειρμούς και συσχετίσεις.

«Η συντροφιά των τριών με τη ζωγραφική», φαίνεται πως έχει κι άλλες εκλεκτικές συγγένειες.
Οι δυο άλλοι ζωγράφοι της «συντροφιάς της Πάτρας» (ο Σώκαρης γεννήθηκε το 24 ο Οκονόμου το 30) έχουν πια αποβιώσει:
Ο πιο γνωστός της συντροφιάς και βραβευμένος Σπύρος Σώκαρης πέθανε πρόωρα το 1982. Ο λιγότερο γνωστός, αλλά πιο εσωτερικός, Γιώργος Οικονόμου το 2003.

Οι δυο καταξιωμένοι ζωγράφοι συνδέθηκαν στενά με τον νεότερό τους Βασίλη Σωτηρχόπουλο (γεννήθηκε το 34). Πέραν της φιλίας, της αγάπης τους για τη ζωγραφική, τους συνέδεσε και η αγάπη τους για την πόλη. Αυτήν την αγάπη αποτύπωσαν και οι τρεις στην τέχνη τους.
Οι δυναμικές αλλά λιτές μονοχρωμίες του Σώκαρη, τα μελαγχολικά τοπία και πορτραίτα του Οικονόμου, τα νεοκλασικά κτίρια του Σωτηρχόπουλου, αποτελούν έναν ενιαίο ζωγραφικό κόσμο. Μιαν ενιαία εικαστική ενότητα: Την ενότητα της πόλης που μας πληγώνει.
Και οι τρεις της συντροφιάς, ο καθένας με τα δικά του εκφραστικά μέσα, και με μια εσωτερικότητα που αναδεικνύει την βιωμένη αγάπη τους προς την πόλη (και το πάθος της καλλιτεχνικής έκφρασης) μας φανερώνουν την κρυμμένη ομορφιά και την ανάγκη της πόλης να υπάρξει και να αναδυθεί έξω από τη βαρβαρότητα.

Τα τελευταία χρόνια από τους τρεις της «συντροφιάς» ο Βασίλης Σωτηρχόπουλος συνεχίζει μόνος. Στον ίδιο πάντα δρόμο της λιτής και δημιουργικής τέχνης τους, με αγάπη για την πόλη του, τα τοπία της και τους ανθρώπους της.

Πίνακες από την έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας